Autogordel en Whiplash

In 1903 vroeg Gustave Desiree Leveau als eerste octrooi aan voor de door hem uitgevonden autogordel. Ruim honderd jaar later is de gordel nog altijd een levensredder bij uitstek. Maar kennelijk niet voor alle inzittenden in de auto. Want van de bestuurders en hun passagiers voorin zit één op de tien los in de auto. Achterin is één op de drie gordelloos.

Wie veilig thuis wil komen, draagt altijd en overal de gordel. Sinds 1975 is dat verplicht voorin en sinds 1992 achterin. Niettemin blijken Nederlanders iets minder goede gordeldragers te zijn dan Engelsen, Zweden en Duitsers. Maar ook in eigen land zijn er opvallende verschillen. Vrouwen doen de gordel vaker om dan mannen. In de ochtend is het gordelgebruik wat hoger dan in de middag. Het verschil in dragen door de week of in het weekeinde is niet zo groot. Autosnelwegen kennen het hoogste gordelgebruik en woonstraten het laagste.

Bebouwde kom
Binnen de bebouwde kom wordt de gordel doorgaans wat minder vaak gedragen dan buiten de bebouwde kom. Drentse, Groningse en Limburgse automobilisten zijn weer betere gordeldragers dan Gelderlanders, Noord-Brabanders en Zuid-Hollanders.

Nog een paar feiten. De kans op dodelijk letsel als automobilist en voorpassagier is bij het dragen van de gordel 40% minder. Met de gordel om daalt de kans op ernstig letsel met een kwart (25%). Eén procent meer gordelgebruik scheelt telkens 3 doden en 20 ernstig gewonden per jaar.

Bedenk daarbij dat van de 1088 verkeersdoden die vorig jaar vielen er 546 in een personenauto of een bestelwagen zaten, vaak tussen 18 en 30 jaar. Dat is meer dan de helft van het totaalaantal verkeersslachtoffers. Het is dus hoog tijd om tien hardnekkige fabels over het dragen van de autogordel uit de wereld te helpen.

1. In een noodsituatie heeft de gordel meer nadelen dan voordelen
De angst om de auto niet snel genoeg te kunnen verlaten is ongegrond. Als de gordel tijdens een ongeval niet wordt gedragen, is de kans op bewusteloosheid groter. Met de gordel om blijft iedereen op zijn plaats zitten en bij bewustzijn, ook omdat niet tegen het interieur wordt opgebotst. Hierbij komt dat als de bestuurder of passagier zijn gordel niet om heeft, hij volgens de rechter medeschuldig is aan zijn eigen verwondingen, waardoor op een vergoeding voor letselschade kan worden gekort.

2. Bij dreigende botsingen ben je beter af als je uit de auto wordt geslingerd
Uit de auto worden geslingerd loopt bijna altijd slecht af. Het risico om te worden gedood is zesmaal hoger dan wanneer je niet uit de auto wordt geslingerd. Je kunt namelijk onder de eigen auto terechtkomen of tegen een boom of muur. Natuurlijk kunnen er uitzonderingen zijn, maar die zijn zeer, zeer zeldzaam.

3. Met de gordel om is de kans op whiplash groter
Dat is onjuist. Nekletsel is vooral te voorkomen of te beperken door een op goede hoogte afgestelde hoofdsteun vanwege het zeer grote aantal kop-staartbotsingen. De combinatie van hoofdsteun, autogordel en airbag biedt momenteel de best denkbare en elkaar aanvullende bescherming.

4. Ook met de gordel om kun je gewond raken
De autogordel helpt altijd letsel te voorkomen of te verminderen bij verkeersongevallen. Automobilisten en passagiers met de gordel om zijn inderdaad nooit helemaal gevrijwaard van verwondingen, maar ze hebben vele malen betere overlevingskansen dan zonder gordel. Lichaamsdelen die het 't zwaarst te verduren krijgen, zijn het gezicht, het hoofd, de borstkas en de knieën. Bij mensen die geen gordel dragen zijn deze letsels altijd een stuk ernstiger.

5. Gordels zitten niet lekker en verkreukelen je kleding
De autogordel heeft een enorme technische ontwikkeling doorgemaakt. Nog steeds worden gordelsystemen ontwikkeld en verbeterd, zoals beter draagcomfort, verstelbaarheid, oprolautomaat en gordelspanners. Belangrijk is dat de gordel altijd strak om het lichaam wordt gedragen, dus niet los of gedraaid en ook niet over de buik en te hoog langs de hals. Deel de gordel nooit met een ander.

6. Bij lagere rijsnelheden heb je minder aan de gordel
Iedereen onderschat de krachten die bij aanrijdingen vrijkomen. Bij 20 km per uur kunnen kinderen zonder gordel achterin al tegen de voorstoelen en de voorruit vliegen. Bij 50 km per uur is de klap te vergelijken met een sprong van de hoge duikplank in een leeg zwembad.

7. Als je een airbag in de auto hebt, wordt de gordel overbodig
Nee. Airbags helpen mee aan een betere afloop en zijn dus geen vervanger van de gordel.

8. Zwangere vrouwen kunnen de gordel beter niet omdoen
Uit onderzoek blijkt dat bij een botsing de kans op ernstig letsel van het ongeboren kind en de moeder kleiner is bij het dragen van de gordel dan bij het niet dragen. Vrouwen in verwachting kunnen de gordel het best zo laag mogelijk over de heupen dragen.

9. Ik kan er weinig aan doen als mijn passagiers de gordel niet dragen
Ja en nee. Bestuurders en passagiers zijn inderdaad zelf verantwoordelijk voor het dragen van de gordel. Maar de automobilist is wel volledig verantwoordelijk en aansprakelijk voor het vervoer van kinderen jonger dan 12 jaar. Als het schouderdeel bij kinderen te hoog zit (over de hals in plaats van over de schouder) mag dit eventueel achter het lichaam langs worden gedragen. De driepuntsgordel wordt dan als heupgordel beschouwd. Let bij de keuze voor een kinderzitje op het gewicht van het kind. Lees de gebruiksaanwijzing voordat het kinderzitje wordt bevestigd.

10. Ik neem liever mijn kind op schoot
Nog afgezien van de regel dat kinderen in een autostoeltje moeten zitten of in de gordel, moet u een kind in de auto nooit op schoot houden. Dat is levensgevaarlijk omdat een kind bij een botsing niet gemakkelijk is vast te houden en het bekneld kan raken.